Walaupun identitarianisme dan fungsionalisme cuba menjelaskan kesedaran sebagai keadaan material atau fungsi otak, teori kognisi lanjutan Rowlands berpendapat bahawa kesedaran dan proses kognitif dibentuk oleh interaksi dengan persekitaran luaran.
Dalam falsafah psikologi, identitarianisme memandang kesedaran sebagai identik dengan keadaan material otak. Dengan menyamakan kesedaran dengan keadaan fizikal otak, identifikasiisme berpendapat bahawa keadaan otak tertentu sepadan dengan keadaan kesedaran tertentu. Fungsionalisme, sebaliknya, berpendapat bahawa kesedaran adalah fungsi, dan fungsi yang sama boleh direalisasikan dalam bahan yang berbeza. Fungsi ditakrifkan sebagai peranan berfungsi yang menghasilkan output tertentu yang diberikan beberapa input, dan padanan peranan berfungsi bermakna pasangan input dan output sepadan. Sebagai contoh, jika robot yang terdiri daripada cip silikon mempunyai fungsi menghasilkan kesakitan sebagai output sebagai tindak balas kepada input yang ditikam, maka robot dan kita mempunyai kesedaran yang sama. Dengan cara ini, fungsionalisme berpendapat bahawa tidak kira apa bahan yang merangkumi kesedaran.
Fungsionalisme cuba menjelaskan sifat kesedaran melalui pelbagai contoh. Sebagai contoh, sementara otak manusia terdiri daripada neuron biologi, "otak" robot kecerdasan buatan mungkin terdiri daripada cip silikon. Walau bagaimanapun, jika kedua-duanya menghasilkan output yang sama untuk input yang sama, iaitu, melaksanakan fungsi yang sama, mereka boleh dianggap mempunyai kesedaran yang sama. Dari perspektif ini, fungsionalisme menawarkan pendekatan yang sangat inklusif dalam bentuk penjelmaan material yang berbeza boleh menghasilkan keadaan mental yang sama.
Searle menawarkan percubaan pemikiran yang menyangkal fungsionalisme. Bayangkan "bilik Cina" dengan hanya seorang di dalamnya yang tidak tahu bahasa Cina, dan dia menghasilkan input Cina dan output Cina mengikut satu set peraturan. Mengikut teori, orang di dalam bilik itu mempunyai peranan fungsi yang sama seperti penutur bahasa Cina, tetapi tidak tahu bahasa Cina. Ini adalah contoh batasan fungsionalisme. Ini adalah contoh batasan fungsionalisme, menekankan bahawa kesedaran tidak wujud hanya kerana input dan output adalah sama.
Kedua-dua identitarianisme dan fungsionalisme dan penyangkalannya mengehadkan perbincangan kesedaran kepada bahagian dalam badan, yang merangkumi kesedaran. Walau bagaimanapun, satu aspek kesedaran, kognisi, atau "mengetahui sesuatu," berlaku bersamaan dengan peristiwa di luar badan. Sebagai contoh, anda mungkin mencari maklumat yang anda tidak ingat dengan melihat fail pada komputer riba anda. Dengan cara ini, kognisi berkait rapat bukan sahaja dengan proses mental dalaman, tetapi juga kepada alat dan persekitaran luaran. Dari perspektif ini, teori kognisi lanjutan Lawrence memainkan peranan penting dalam menjelaskan kesedaran dan kognisi.
Teori kognisi lanjutan Lawrence menjelaskan bahawa kognisi ialah proses yang mewujudkan "keadaan mental" dalam subjek. Kenangan dan kepercayaan adalah contoh keadaan mental. Keadaan mental mewakili makna kepada subjek tanpa bergantung kepada perkara lain. Sebagai contoh, seseorang yang mengingati sesuatu tidak perlu bergantung pada apa-apa untuk mengetahui apakah ingatan mereka. Sebaliknya, "keadaan terbitan" ditakrifkan sebagai keadaan yang mewakili makna hanya dengan bergantung pada tafsiran subjek atau konsensus sosial. Dalam contoh sebelumnya, maklumat yang disimpan dalam buku nota berada dalam keadaan terbitan sebagai senarai isyarat elektronik. Selepas dilihat oleh subjek, maklumat dalam buku nota masih derivatif. Walau bagaimanapun, selepas melihatnya, subjek mempunyai ingatan. Bagi Rowlands, proses kognitif bukanlah penukaran keadaan terbitan kepada keadaan mental, sebaliknya manipulasi keadaan terbitan untuk mewujudkan keadaan mental. Ini menekankan bahawa kognisi adalah interaksi antara subjek dan persekitaran.
Keadaan mental tidak meluas di luar badan subjek, sebaliknya proses kognitif yang menjana keadaan mental meluas. Proses kognitif yang diperluaskan ini hanya boleh wujud jika ia tergolong dalam subjek yang mengenali, iaitu jika ia disepadukan dengan subjek yang mengesan perubahan dalam persekitaran dan menyesuaikan tingkah lakunya dengan sewajarnya. Bagi Rowlands, tiada perkara seperti kognisi tanpa subjek. Teori kognisi lanjutan bermaksud bahawa masalah kesedaran tidak terhad kepada badan, tetapi meluas ke luar. Ini memberikan pandangan penting untuk memahami bagaimana persepsi dan kesedaran kita dibentuk oleh interaksi kita dengan dunia luar. Dari perspektif ini, kesedaran dan kognisi bukan sekadar fenomena yang berlaku di dalam otak, tetapi adalah hasil interaksi kompleks antara kita dan persekitaran kita.
